So sánh Đạo Phật với Âm Nhạc
Published:
Đạo Phật, hay mọi tôn giáo khác, là một sản phẩm văn hóa của con người. Trong bài viết này, tôi muốn bàn về hình thái và chức năng xã hội của đạo Phật thông qua việc so sánh đạo Phật với ngành công nghiệp âm nhạc. Với một sự tôn trọng lớn nhất với đạo Phật, tôi sẽ nói thẳng về những điều tôi thấy về bộ máy vận hành Phật giáo ở thời điểm hiện tại.
| Đạo Phật | Âm nhạc | |
|---|---|---|
| Tổ chức a.k.a business model | Có giáo hội phật giáo quản lý. Còn lại, mỗi vị sư có riêng một “fanclub” của mình. Hoạt động chính của họ là thuyết giảng pháp, trả lời những câu hỏi về nhân sinh cho mọi người. Thông qua công việc đó mở rộng fanclub của mình. Nguồn thu nhập chính là được mời đi thuyết pháp ở chỗ khác, hoặc mời đi cúng, quà biếu, … | Có cục văn hóa nghệ thuật biểu diễn quản lý, còn lại. Mỗi nghệ sĩ, hay cụ thể là mỗi ca sĩ sẽ có riêng một fan club của mình. Hoạt động chính của họ là ca hát và tạo ra sản phẩm giải trí và thông qua việc hành nghề đó mở rộng fan club của mình. Thu nhập đến từ sản phẩm âm nhạc, quảng cáo, show diễn, tài trợ |
| Tác động kinh tế | Đạo Phật có tác động kinh tế lớn, ví dụ như việc xây dựng các công trình trong chùa, rồi đến việc sản xuất những đồ thờ cúng, những bức tượng, những bộ quần áo theo nhà phật, hoặc tất cả những sản phẩm liên quan như hương, hoa, … đều tạo ra việc làm cho rất nhiều người khác và nó thúc đẩy nền kinh tế phát triển. | Ngành công nghiệp âm nhạc cũng vậy. Bản thân âm nhạc cũng có tác dụng quảng cáo, rồi sản phẩm ăn theo như sticker mang hình của ca sĩ, hoặc là những cái dụng cụ để cổ vũ trong những concert thì cũng là động lực sản xuất để mang lại lợi ích kinh tế. |
| Tác động an ninh | Tác động đến an ninh như một thực thể văn hóa bình thường | Những bài hát cách mạng tăng nhuệ khí chiến đấu rất cao |
| Tác động văn hóa | Đạo phật có những tác dụng cơ bản của văn hóa ví dụ như gắn kết cộng đồng, định hướng con người đến lối sống lành mạnh, tốt đẹp, thông qua những lời răn của Phật (và hậu sinh). | Âm nhạc cũng vậy, nó cũng có chức năng gắn kết cộng đồng và định hướng con người đến lối sống tốt đẹp. Nhưng nó truyền tải thông điệp thông qua việc chia sẻ câu chuyện với mọi người, là nơi mọi người cảm thấy được thấu hiểu qua những câu chuyện giống câu chuyện của họ. Âm nhạc cũng là món ăn tinh thần, mang tính giải trí cho mọi người. |
| Quan điểm của người thụ hưởng | Rất nhiều người thực hành đạo phật mang tâm lý là đổi trác ngã giá với thần thánh, thay vì việc buông bỏ như đạo Phật nguyên bản. Ví dụ, nhiều người tu tập là vì họ đang mong muốn một điều gì đó: sức khỏe, con cái, tài lộc, … Điều đó là trái với giáo lý đạo Phật nguyên bản. | Ngược lại, hầu như tất cả mọi người đều tìm đến âm nhạc như là một nhu cầu văn hóa cơ bản và chính đáng. Cũng như việc tìm thức ăn để nuôi dưỡng sức khỏe vật lý, thì con người tìm đến âm nhạc như là một nguồn để nuôi dưỡng tinh thần. |
| Tích hợp với công nghệ | Áp dụng công nghệ ở trong đạo phật thứ đáng để bàn. Đối với tôi, các sư thầy có thể dùng máy tính về hỗ trợ việc thuyết pháp. Tuy nhiên, việc các sư thầy lạm dụng xe điện ở trong chùa là một việc gì đó hơi phản pháp. Khi mà đáng nhẽ những người thực hành đạo Phật phải buông bỏ và ít phụ thuộc vào những thứ xung quanh, thì đằng này các sư thầy lại dùng xe điện, lười di chuyển bằng chính đôi chân của mình! | Còn việc tích hợp công nghệ vào âm nhạc là một thứ kiểu nó rất là tự nhiên. Đương nhiên là vẫn có những dòng nhạc acoustic khi mà họ chơi nhạc cụ một cách trực tiếp, hoặc là thậm chí là acapella khi chỉ dùng nguyên giọng con người. Tuy nhiên theo sự phát triển của âm nhạc, hầu như các bản phối âm nhạc hiện tại đều được xử lý kỹ thuật số, và thậm chí là người ta phối âm nhạc dân gian với âm nhạc điện tử. Điều đó đã giúp âm nhạc dân gian tiếp cận được với giới trẻ một cách tốt hơn rất nhiều. |
Có một điểm khác biệt nữa giữa đạo Phật và âm nhạc về khía cạnh tác động văn hóa, đó là đạo Phật hoặc tôn giáo nói chung có đủ sức mạnh để hình thành nên một nhà nước, còn âm nhạc thì không. Đạo Phật cũng thường có những lời răn đe, tính đe dọa khiến cho con người ta cảm thấy tội lỗi và có niềm tin rằng mình cần phải làm thế này thế kia để gột bỏ lỗi lầm đó. Âm nhạc thì không nói thế, âm nhạc chỉ kể những câu chuyện và tùy mọi người cảm nhận.
Tóm lại, đạo Phật và âm nhạc giống nhau ở rất nhiều điểm. Tuy nhiên, đạo Phật có sức mạnh văn hóa lớn hơn âm nhạc khi đạo Phật có thể hình thành một nhà nước tôn giáo. Mặc dù vậy, suy cho cùng, Phật giáo hay tôn giáo cũng là thuốc phiện của nhân dân. Nên nhìn đạo Phật một cách thực tế hơn và đừng phòng đại về chức năng của nó. Tôi đã từng khá tin vào đạo Phật, nhưng rồi đã nhiều lần thất vọng vì sự biến chất của đạo phật ở thời kỳ hiện đại. Nhưng thôi thì thời nào, sản phẩm văn hóa của thời đó. Việc đạo Phật bị kinh tế hóa là một điều không thể tránh khỏi.
Tôi sẽ có một lập trường trung lập về đạo Phật, và tôi vẫn tin vào những nguyên tắc căn bản của đạo phật, đó là sự buông bỏ. Tuy nhiên, tôi không tin vào lời răn đe mang tính ngã giá của đạo phật, tôi cũng không tin vào những con người đang vận hành đạo phật, khi mà họ dùng đạo phật như một công cụ để kiếm tiền. Nếu mục đích là kiếm tiền, thì làm âm nhạc sẽ chính danh hơn là đi tu.
Leave a Comment